ARNAVUTLUK PREZE KALE CAMİİ RESTORASYONU

00

YAPININ KONUMU

Preza Kale Camii, Preze Kalesi İçerisin de yer almaktadır.  Camii 1547 Yılın da sonradan ek olarak kale sur duvarları üzerine inşa edilmiştir.

PREZE CAMİİ  UYDU GÖRÜNTÜSÜ
PREZE CAMİİ UYDU GÖRÜNTÜSÜ
PREZE CAMİİ GİRİŞ CEPHESİ
PREZE CAMİİ GİRİŞ CEPHESİ

YAPININ TARİHÇESİ

Daha öncede bahsedildiği üzere Preze Kale Camii, Preze Kalesi sur duvarları üzerine 1547 yılında inşa edilmiştir.

Preze kalesi düzensiz bir beşgen şeklinde kabaca 80 metreye 50 metredir. Bu form, büyük ölçüde tepenin şekli tarafından belirlenir.1.30 metreden 1.40 metreye, dört temel köşede dört yuvarlak kule ile takviyeli girişte kalın ve güçlü bir yapıdır. Duvarlar 6.40m yüksekliğe kadar korunmuştur. Duvar kısmen duvar alt yüzeyini kaplayan kalın, güçlü bir harç ile küçük blokları oluşmaktadır. Çeşitli yerlerde tuğla işçiliği ile göze çarpmaktadır. Duvarın kuvvetsizliği bize göstermektedir ki kale uzun kuşatma, makine ve toplara dayanacak şekilde tasarlanmamıştır, ama işlevi küçük silahlı çetelere karşı dayanmaktı.

PREZE KALE CAMİİ VAZİYET PLANI (şekil-1)
PREZE KALE CAMİİ VAZİYET PLANI (şekil-1)
Belge1
Belge1
Belge 2
Belge 2

Kalenin en karakteristik mimari özellikleri, kuleleri ve girişteki yapısı olarak görülebilir (Bkz .belge 1-2). Kuleler, iki katlı her katı ahşap zeminlerle ayrılmıştı. İkinci kata iç merdivenler üzerinden erişilebilmek mümkündür. Kuleler üzerinde yürüme yolları olan balkonlar ile taçlandırılmıştır. Bu balkonlar, taş ve taş konsollar, ve birkaç tuğladan kemer ile bağlanmaktaydı.

Kulelere kalenin büyük iç avlu kapıları üzerinden erişilebilirdi. Kule, girişinde (güney kulesi) kalenin sol tarafında ince çalışılmış dört merkezli bir kemer bulunmaktadır. Kemer ve alınlık arasındaki kemer şeklinde alanda dekoratif tuğla duvar gibi birçok 15. yüzyıl Osmanlı eserleri görülmekteydi ve bir zikzak bant ile doludur.Aynı kulede Osmanlı modası olan, tuğla çalışması ile yürütülen büyük bir rozet pencere, ya da ‘öküz gözü’ vardır. Güney kule üzerinde bulunan tür kemerleri, Osmanlı mimarisinin seçkin olmasına rağmen Papajani,1974 tarihli çalışmasında, Osmanlı olarak bu unsurları kabul etmedi. Rozet pencere tabii ki de geç Bizans eserleri olarak da görülebilir.

Bu kalede bütün Osmanlı özellikleri arasında en karakteristik şekli, kapı ya da daha doğrusu cephesidir. Burada inşaatın iki aşamasını ayırt edebilirsiniz. İlk aşama orijinal kalenin yarım metre duvarların yüzey çıkıntısı. Cephe, dikdörtgen bir alan tarafından çevrili ve daha sonra daha derin bir sivril kemer ile kaplıdır. Bu sivri kemerin üstünde, üst tarafı normalden çok daha uzun olmasına rağmen Osmanlı kemerlerin tipik dört-merkezli bir formunu gösteren dekoratif tuğla kemer bulunur. Böylece pers kemeri olarak bilinen oldukça süslemeli Osmanlılar tarafından da kullanıldığı görülmektedir. Bu kemerlerin kilit taşı birçok kesilmiş tuğladan oluşmakta idi çünkü normal tuğladan yapılan kemerler geniş alanda sağlam olmamakta ancak nazikçe tıraşlanmış tuğla geniş kemerleri sağlam tutmaktadır. Bu teknik Persler tarafından bulunmuş. Daha sonra Selçuklu ve Osmanlılar tarafından Irandan alınmış Anadolu ve Balkanlara taşınmıştır. Geleneksel Avrupa mimarisinde kilit taşı blok kuvvetli taşlardan oluşmaktaydı. Dört merkezli Osmanlı kemerlerine ise tıraşlanmış tuğlalar tek parça blok taş yerine kullanılmıştır. Tuğlalar duvarlarda kırılgan yapıya sahipken kemerlerde tıraşlanmış tuğlalar taş bloklardan daha sağlam durmaktadır. Papajani kalenin 15. Yüzyılda Arnavut Beyler tarafından yapıldığını düşünmektedir. Bunu milliyetçilikten çok mimari tarih ile alakalı olarak düşünmüştür. Geç Bizans kiliselerindeki inşaat teknikleri Osmanlı ve Arnavut işçiliği kadar yeterince gelişmemiş ve mimari bakımdan geri kalmıştır.

Papajani 1431 yılında Preze köylerinde yapılan Osmanlı nüfus sayımıyla alakalı bir bilgi vermemektedir. Bize Preze hakkında ilk bilgileri Barletius vermektedir.

Tarihi bilgiler bize göstermektedir ki bu kale Fatihin ilk on yılı ile ikinci Murat’ın son zamanlarında yaptırılmıştır. Böylece 1431-1466 yıllarına rastlamaktadır. Belki ıı. Murat’ın başarısız Kruja kuşatmasından sonra 1450de yaptırılmıştır ya da 15. Yüzyılda Osmanlı komutanı İskender Bey tarafından Tiran kuşatması sırasında yaptırılmıştır. Osmanlı tarihçileri kalenin yapılışı ve yıkılışı hakkında bir bilgi vermemektedir. Bunun sebebi ya önemli görmediklerinden ya da 1466 da Elbasanda kurulan yeni kentin daha çok ilgi görmesinden kaynaklanabilir.1528-1547 yılları arasında Osmanlı kalelerinde yapılan restore çalışmaları tartışılabilir. Ancak başbakanlık arşivinde bulunan mihiimme defteri1553 yılından itibaren Osmanlının Arnavutluk la daha çok ilgilendiğini göstermektedir.

Bu dönemde Pegin,Ishme,Andronik ve Petrelede ki kalelerde bakım-onarım çalışmaları başlatılmıştır (1572-1574).

1528-1547 yılları boyunca yapılan bakım-onarım çalışmalarında duvarlardaki yıkıntıların tamir edilmesi kale kapılarının onarılması işlemleri yapılmıştır. Bu onarımlarda eski kapının önüne kare bir dış kapı eklenmiştir, asıl giriş dik açılı olarak yapılmıştır. Eski kapının arkasına iki oda ilave edilmiştir. Ortadaki garnizon alanına oldukça büyük (10×4.20m) minaresi ile birlikte bir camii yerleştirilmiştir bugün hala kullanılmaktadır.

PROJE ÇALIŞMALARI

RÖLEVE

Yapının uygulamasının yapılması için öncelikle mevcut durumun tespiti gerekmektedir. Kale Cami içinde restorasyon ilkeleri dikkate alınarak rölöve; mevcut durum tespiti, restitüsyon ve restorasyon projeleri hazırlanmıştır.

Yapının mevcut durumu incelendiğinde;

PLAN ÖZELLİĞİ

Uygulama öncesi Preze Kale ve Cami (fotoğraf 1)
Uygulama öncesi Preze Kale ve Cami (fotoğraf 1)

Cami kale sur duvarları üzerine inşa edilmiştir. Kale kapısının yenilenmesi sırasında kale ve camiye giriş dışarıya eklenen bir dış avludan sağlanmaktadır. (Bkz. Fotoğraf 1) Kaleye giriş tuğla kemerli taç kapı ile sağlanmaktadır. Bu kapıdan önce tonozlu bir mekana girilir daha sonra kale içinden taş basamaklarla cami girişine ulaşılır. Kale ve dolayısıyla cami eğimli bir arazi üzerine inşa edilmiştir.

-6,50 Kotu planı- Kaleye giriş, tonozlu mekan ve odalar (şekil 2)
-6,50 Kotu planı- Kaleye giriş, tonozlu mekan ve odalar (şekil 2)

1547 yılında yapılan cami özgün dikdörtgen plan şemasını korumaktadır. Harimin ölçüleri 730 x 19.00 ölçülerindedir. Özgün tavan kaplaması yok olmuştur. Mevcut durumda tavan kontraplak kaplamadır.

Cami zemin kat planı (şekil 3)
Cami zemin kat planı (şekil 3)

Mihrap nişi oldukça sadedir. Cami kale sur duvarları üzerine sonradan inşa edilmiştir. Sur duvarları mihrap duvarında seki şeklinde görülebilmektedir. Harime, mihrap duvarında üç adet, batı duvarında iki tanesi alt kotta iki tanesi üst kotta olmak üzere dört adet, giriş cephesinde ise altı adet olmak üzere toplam 13 pencere açılmaktadır.

Batı  cephe çizimi (şekil 4)
Batı cephe çizimi (şekil 4)

Caminin duvarları moloz taş duvardır. Kale sur duvarlar üzerine inşa edildiğinden duvar kalınlıkları 40cm. ile 135cm.arasında değişmektedir. Çatı örtüsü ahşap strüktürlü kırma çatıdır. Çatı kaplaması büyük oranda marsilya kiremit ile yenilenmiştir. Çok az oranda özgün yöresel oluklu kiremit kalmıştır. Minare kaide seviyesine kadar yıkılmıştır. Minareye harimden açılan ahşap bir kapı ile ulaşılmaktadır. Yapılan literatür araştırmalarında minareye sur duvarı üzerinden açılan bir kapı ile ulaşıldığı belirtilmektedir. Ancak günümüzde bu izler yapılan onarımlar sonucu kaybolmuştur.

Doğu cephede camiye bitişik nizam abdestlik-müştemilat yapısı eklenmiştir. Ayrıca bu kısımda yapı siluetini bozan sac su deposu bulunmaktadır.

Kesit Çizimi (şekil 5)
Kesit Çizimi (şekil 5)

RESTİTÜSYON PROJESİ

Preza Kale Cami’ne yönelik restitüsyon çalışmalarında kale ve cami yapısı bir bütün olarak bir arada ele alınmıştır. Adından da anlaşılacağı üzere Kale Camii Preza Kalesi sur duvarları üzerine yapılan onarımlar sırasında sonradan eklenmiştir. Yapı iki dönemde incelenmiştir. I. Dönem özgün kale yapısı II. Dönem ise onarımlar sonrası kale yapısına eklenen kemerli giriş kapısı ve cami yapısını içermektedir.

11

Yapı ilk döneminde kale olarak yapılmıştır. .Dönem analizinde yapının ilk dönemine ait izler kırmızı ile ifade edilmiştir. İkinci döneminde yapıya kemerli giriş kapısı, giriş avlusu ve cami yapısı eklenmiştir. Yapının ikinci dönemine ait izler mavi ile ifade edilmiştir. Son olarak yapının üçüncü döneminde 4 nolu gözetleme kulesi üzerine saat kulesi eklenmiştir. Bu dönem yeşil ile ifade edilmiştir.

I.DÖNEM   XV.yy

-Kalenin dört köşesinde yuvarlak biçimli 4 adet kule bulunmaktadır.

-Doğu sur duvarı üzerinde kemerli bir giriş kapısı vardır.

-Kaleye girişte tonozlu bir mekan bulunmaktadır.

 

1.Dönem vaziyet planı (şekil 6)
1.Dönem vaziyet planı (şekil 6)

Yapı özgününde kale olarak yapılmıştır. Düzgün olmayan beşgen forma sahiptir. Dört adet gözetleme kulesi vardır. Kaleye giriş tonozlu bir mekandan sağlanır.

1.Dönem, Kale sur duvarları ve giriş üzeri gözetleme alanı (şekil 7)
1.Dönem, Kale sur duvarları ve giriş üzeri gözetleme alanı (şekil 7)

 

1.Dönem, Kale sur duvarları ve giriş üzeri gözetleme alanı (şekil 8)
1.Dönem, Kale sur duvarları ve giriş üzeri gözetleme alanı (şekil 8)

2.DÖNEM (19. Yy) ; Kale olarak inşa edilen yapıya zaman içerisinde cami, giriş avlusu, sivri kemerli giriş kapısı eklenmiştir.

3.DÖNEM (20.yy); Son olarak bu dönemde saat kulesi eklenmiştir.

Aşağıdaki çizimlerde dönemler ayrıntıları ile çizilmiştir. Buna göre;

 

Prevez  Kale Cami vaziyet planı (şekil 9)
Prevez Kale Cami vaziyet planı (şekil 9)
Kale giriş kotu planı-II. Dönem giriş avlusu ve sivri kemerli giriş kapısı eklenmiştir (şekil 10)
Kale giriş kotu planı-II. Dönem giriş avlusu ve sivri kemerli giriş kapısı eklenmiştir (şekil 10)
Yapının ilk dönemine ait sur duvar izleri net olarak görülebilmektedir. Kale giriş kapısı üzerine mescit yapısı eklenmiştir (şekil 11)
Yapının ilk dönemine ait sur duvar izleri net olarak görülebilmektedir. Kale giriş kapısı üzerine mescit yapısı eklenmiştir (şekil 11)
Kale içinden cami giriş cephesine bakış. İlk dönem kale sur duvarları, ikinci dönem eklenen cami ve minare. Son dönemde eklenen saat kulesi (şekil 12
Kale içinden cami giriş cephesine bakış. İlk dönem kale sur duvarları, ikinci dönem eklenen cami ve minare. Son dönemde eklenen saat kulesi (şekil 12
Kale iç avludan cami batı cephesine bakış. Cami, kale sur duvarları ve saat kulesi (şekil 13)
Kale iç avludan cami batı cephesine bakış. Cami, kale sur duvarları ve saat kulesi (şekil 13)
Kemerli kale giriş kapısı, ikinci dönemde eklenen cami ve minaresi, üçüncü dönem eklenen saat kulesi (şekil 14)
Kemerli kale giriş kapısı, ikinci dönemde eklenen cami ve minaresi, üçüncü dönem eklenen saat kulesi (şekil 14)
Kemerli kale giriş kapısı, ikinci dönemde eklenen cami ve minaresi, üçüncü dönem eklenen saat kulesi (şekil 15)
Kemerli kale giriş kapısı, ikinci dönemde eklenen cami ve minaresi, üçüncü dönem eklenen saat kulesi (şekil 15)
3.döneme ait eski fotoğraf belgesi; (belge-3)
3.döneme ait eski fotoğraf belgesi; (belge-3)

RESTORASYON PROJESİ

Restorasyon uygulamasının yapılabilmesi için yapıda yapılacak müdahalelerin ayrıntılı bir şekilde tespit edildiği restorasyon projesinin hazırlanması gerekmektedir. Preze Kale Cami restorasyon projesi de bu şekilde hazırlanmıştır. Restorasyonda kabul edilen genel ilkeler şunlardır;

  • Yapıda mevcut tüm özgün malzemeler ve detaylar nitelikleri değiştirilmeden korunacaktır.
  • Yapıda yapılacak her türlü müdahalenin, yapıyla uyumlu, özgün malzemeye zarar vermeyen nitelikte olması gerekmektedir. Tüm müdahaleler, restorasyon projesi kapsamında tanımlandığı şekilde, paftalarda gösterilen alanlarda uygulanacaktır.
  • Malzeme sorunlarına yönelik müdahaleler, sözü geçen malzemelerin konservasyonun da deneyimli konservasyon uzmanı denetiminde yapılacaktır.
  • Harç ve sıvalara yönelik onarımlarda çimento içerikli harçlar kullanılmayacak, özgün harç karışımı hazırlanarak uygulanacaktır.

MÜDAHALEYE YÖNELİK KARARLAR

1. Özgün olmayan sıvaların raspa işleminden sonra tespit edilen strüktürel sorunlar konunun uzmanlarınca değerlendirilecektir.

2. Yapıdaki nem sorununun çözümüne yönelik olarak restorasyon projesindeki gibi yapı çevresinde drenaj yapılacaktır. Çatıdan gelen nem sorununu engellemek için mevcut kiremit çatı kaplaması değiştirilecektir.

3. Yapıyla uyumsuz ekler kaldırılacaktır.

4. Harimde mevcut döşeme altından özgün döşeme çıkarsa belgelenecek, özgün döşemeyi korumaya yönelik müdahaleler alınacaktır. Öngörülmemiş durumlarla ilgili uzman görüşleri doğrultusunda yapılacak uygulamaya karar verilecek, koruma kuruluna sunulacaktır.

CAMİ İÇERİSİNDE YAPILMASI ÖNERİLEN İŞ KALEMLERİ

1. Sökümler

1a- Çimento harçlı sıvalar sökülecektir.

1b- Pencere sekilerinde ve sövelerdeki çimento harçlar temizlenecektir.

1c- Tüm ahşap pencere ve kapı doğramaları sökülecektir.

1d- Isıtma ve elektrik tesisatına ait kablolar sökülecektir.

1e- Zemin döşemesi sökülecektir.

1f – Özgün olmayan ahşap tavan sökülecektir.

2.Yapım

2a.Özgün harç karışımına uygun olarak sıvaların yenilenmesi

2b.Pencere sövelerinin çimentodan temizlenmesi

2c.Tüm ahşap ve kapı doğramalarının restorasyon projesine uygun detay ile imal edilmesi ve yerine montajı

2d.Zemin döşemesinin özgün malzemesine uygun olarak yenilenmesi

2e..Çürüyen ahşap tavanın özgününe uygun olarak yenilenmesi

ÇATIDA YAPILMASI ÖNERİLEN İŞ KALEMLERİ

Sökümler

1a- Çatı kiremitleri toplanacaktır.

1b.Çatı arasına girilerek, çatı strüktürü kontrol edilecektir. Eğer iyi durumda değil ise çatı strüktürü ahşap karkastan yeniden yapılacaktır.

2.Temizlik

2a-Çatı arası temizlenecektir.

3.Yapım

3a- Ahşap çatı strüktüründe taşıyıcılık özelliğini yitirmiş elemanlar özgün biçim malzeme ve detayına uygun olarak yenilenecektir. Eğer ki tamamına yakına çürümüş ise çatı yenilenecektir.

3b- Kiremit altı tahtaları yenilenecektir. Kullanılabilir durumda olanlar yerinde fırça ile emprenye edilmek sureti ile tekrar kullanılacaktır. Yeni ahşap elemanlar daldırma yöntemi ile emprenye edilecektir.

3c- Kiremit altında iki kat su izolasyonu kullanılacaktır.

3d- Çatı arasına serilebilir türden ısı yalıtımı uygulanacaktır.

MİNAREDE YAPILMASI ÖNERİLEN İŞ KALEMLERİ

Temizlik

1a- Mevcut kaide ve merdivenlerde temizlik yapılacaktır.

2.Yapımlar

2a.Minare gövde, petek ve külah bölümleri projesine uygun olarak taş olarak yeniden yapılacaktır.

3a- Aydınlatma*

3b- Ses sistemi**

CEPHELERDE YAPILMASI ÖNERİLEN İŞ KALEMLERİ

Söküm

1a- Niteliksiz derz ve sıvalar sökülecektir.

2.Temizlik

2a- Mikrobiyolojik oluşumların temizlenmesi

3.Yapımlar

3a- Hidrolik kireç katkılı harç ile derz dolgusu yapılması.

-6.50 Planı – Giriş, ıslak hacimler  ve abdesthane (şekil 16)
-6.50 Planı – Giriş, ıslak hacimler ve abdesthane (şekil 16)

Mevcut tuvalet yapısı cami beden duvarına bitişik durumda olup caminin ve kalenin siluetini olumsuz etkilemektedir.  Aynı zamanda bu durum duvar yüzeyinde nemlenmeye neden olmaktadır. Kale girişinde depo olarak kullanılan tonoz tavanlı mekan ıslak hacim olarak düzenlenmiştir.

Preza kalesi giriş avlusu, saat kulesi ve cami (şekil 17)
Preza kalesi giriş avlusu, saat kulesi ve cami (şekil 17)
Cami girişi (şekil 18)
Cami girişi (şekil 18)
Sivri kemerli giriş portali ve caminin güney cephesi (şekil 16)
Sivri kemerli giriş portali ve caminin güney cephesi (şekil 16)

 

Kesitler (şekil 19
Kesitler (şekil 19

 

Belge1
Belge1
Belge 2
Belge 2

ONARIM UYGULAMALARI

Restorasyon projesi araştırmalar sonucunda edinilen belgeler doğrultusunda yapının 19. Yüzyıl restitüsyonuna göre hazırlanmıştır.

Uygulama T.C. Başbakanlık Türk İşbirliği ve Koordinasyon Ajansı Başkanlığı tarafından ihale edilmiştir. Yüklenici firma Türkiye, İstanbul E.S Yapı mimarlık Şehircilik Restorasyon sanayi Ticaret ve Limited Şirketidir.

Yapıdaki onarımların iki önemli ayağı olmuştur. 1.si yapıda yapılan güçlendirmeler, 2.si ise yapıdaki niteliksiz eklerin ayıklanmasıdır. Buna göre;

GÜÇLENDİRME ÇALIŞMALARI

Proje aşamasında yapı ile ilgili her hangi bir raspa çalışması yapılamadığından güçlendirmeye yönelik öneri ve çözümler uygulama aşamasına bırakılmıştır.

Uygulamada öncelikle yapı iç cephelerinde çimento harçlı sıvalar itina ile raspalanmıştır. Cephelerde derzler alınmıştır. Çıkan veriler Müşavir firma, yüklenici firma ve Tika kontrollüğünce değerlendirilmiş, yapılan toplantılarda karara bağlanmıştır. Buna göre;

  • Yapılan raspalarda yapıda ciddi bir strüktürel bozulma tespit edilmemiştir. Bu uygulama ve yapı adına olumlu bir tespit çalışması olmuştur. Öncelikle duvarlarda çürüyen ahşap hatıllar özgününe uygun olarak ahşap malzeme ile özgün ebatlarında yenilenmiştir. Ahşaplar emprenye edilmiştir.
  • Duvarlarda kılcal çatlaklar (1 cm. genişliğine kadar olan çatlaklar) tespit edilmiştir. Bu bölümlere özgün harç karışımına uygun şerbet ile enjeksiyon yapılmıştır.
  • Çatı arasına uygulama sırasında girildiğinde makasların işlevlerini yitirdiği, ahşap elemanların büyük bir kısmının çürüdüğü ve taşıyıcı elemanlarda burkulma olduğu tespit edilmiştir. Kontrollük teşkilatının da onayı ile ahşap çatı sökülerek, çatı formu ve sistemi bozulmadan ahşap elemanlarla yenilenmiştir.
  • Çatı sistemi kurulmadan önce duvar üst kısmına hatıl vazifesi görmesi amacı ile ahşap kiriş dönülmüştür.

NİTELİKSİZ EKLERİN KALDIRILMASI VE YAPILAN DİĞER İMALATLAR

  • Özgün olmayan harim ve son cemaat zemin döşemeleri yapıdan uzaklaştırılmıştır. Alt kotta özgün döşeme tespiti yapılamamıştır. Yapının dönemi dikkate alınarak zemin döşemesi ahşap olarak  yenilenmiştir. Horasan şap üzerine kadronlar yerleştirilmiş onun üzerine ahşap kaplama yapılmıştır.
  • Muhdes kapı ve pencereler yapıdan sökülmüştür. Yerine restorasyon projesinde onaylanan detaylara göre ahşap kapı ve pencere imalatı yapılmıştır. Kullanılan tüm ahşap elemanlar emprenyeli ve fırınlanmıştır.
  • Harim tavanı restorasyon projesine uygun olarak ahşap malzeme ile yenilenmiştir.
  • Minber ve vaiz kürsüsü restorasyon projesine uygun olarak yeniden ahşaptan yapılmıştır.
  • Uygulamada cami dönemine uygun olarak kalem işi projesi hazırlanmış ve kontrol teşkilatı tarafından onaylandıktan sonra tezyinat sıvası üzerine uygulanmıştır.
  • Çatı örtüsü yenilenmiş, alt yalıtımları yapılmıştır.
  • Cephelerde çürüyen moloz taşlarda çürütme yapılarak yenilenmiştir.
  • Restorasyon projesi bölümünde de açıklandığı üzere doğu cephesindeki muhdes tuvalet kısmı kaldırılmakta tuvaletler alt kata alınmakta idi. Ancak uygulama sırasında depo olarak kullanılan alt kattaki mekanlar boşaltıldığında kat yüksekliğinin az olması nedeni ile tuvaletlerin bu bölümlere alınamayacağı tespit edilmiştir. Kullanım açısından tuvalet ve abdestlik ihtiyacı olduğundan tuvaletler yine doğu cephesine bitişik olarak konumlandırılmıştır.
  • Minare projesi uygulama sürecinde tekrar eski fotoğraf belgelerine göre çizilmiştir. Kontrollük teşkilatı tarafından onaylanan tadilat projesi doğrultusunda kesme taştan gövde, şerefe, petek kısmı yapılmıştır.
  • Cami kuzey cephesi ahşap sundurma bölümü yenilenmiştir.
  • Güney cephesindeki giriş avlu kısmının taş duvar derzleri yenilenmiştir.
  • Alt kotta bulunan bodrum kısmı zemin döşemesi özgün olduğundan onarımları yapılmış, derzleri yenilenmiştir.

UYGULAMA SIRASINDA YAPILAN İMALAT FOTOĞRAFLARI

Uygulama öncesinde çatının durumunu gösterir fotoğraf
Uygulama öncesinde çatının durumunu gösterir fotoğraf
Uygulamada taşıyıcı özelliğini kaybeden çatı sökülmüştür.
Uygulamada taşıyıcı özelliğini kaybeden çatı sökülmüştür.
Uygulamada tüm çatı ahşap strüktür olarak yenilenmiştir. Duvarlar üst kotta ahşap hatıl ile birleştirilerek rijitliği sağlanmıştır.
Uygulamada tüm çatı ahşap strüktür olarak yenilenmiştir. Duvarlar üst kotta ahşap hatıl ile birleştirilerek rijitliği sağlanmıştır.
Uygulamada tüm çatı ahşap strüktür olarak yenilenmiştir.
Uygulamada tüm çatı ahşap strüktür olarak yenilenmiştir.
Uygulamada tüm çatı ahşap strüktür olarak yenilenmiştir.
Uygulamada tüm çatı ahşap strüktür olarak yenilenmiştir.
Uygulamada tüm çatı ahşap strüktür olarak yenilenmiştir.
Uygulamada tüm çatı ahşap strüktür olarak yenilenmiştir.
Çimento harçlı cephelerde sıva raspası yapılmış, tespit edilen malzeme kayıpları taş ile tümlenmiş, kılcal çatlaklara enjeksiyon yapılmıştır.
Çimento harçlı cephelerde sıva raspası yapılmış, tespit edilen malzeme kayıpları taş ile tümlenmiş, kılcal çatlaklara enjeksiyon yapılmıştır.
Çimento harçlı cephelerde sıva raspası yapılmış, tespit edilen malzeme kayıpları taş ile tümlenmiş, kılcal çatlaklara enjeksiyon yapılmıştır.
Çimento harçlı cephelerde sıva raspası yapılmış, tespit edilen malzeme kayıpları taş ile tümlenmiş, kılcal çatlaklara enjeksiyon yapılmıştır.

 

Cephelerde derzler açılmış ve özgün harç özelliğine uygun harç karışımı ile derzleme yapılmıştır.
Cephelerde derzler açılmış ve özgün harç özelliğine uygun harç karışımı ile derzleme yapılmıştır.
Cephelerde derzler açılmış ve özgün harç özelliğine uygun harç karışımı ile derzleme yapılmıştır.
Cephelerde derzler açılmış ve özgün harç özelliğine uygun harç karışımı ile derzleme yapılmıştır.
Cephelerde derzler açılmış ve özgün harç özelliğine uygun harç karışımı ile derzleme yapılmıştır.
Cephelerde derzler açılmış ve özgün harç özelliğine uygun harç karışımı ile derzleme yapılmıştır.
Cephelerde derzler açılmış ve özgün harç özelliğine uygun harç karışımı ile derzleme yapılmıştır.
Cephelerde derzler açılmış ve özgün harç özelliğine uygun harç karışımı ile derzleme yapılmıştır.
Çatı sistemi yenilenmiş, duvarlar özgün harç karışımı ile sıvanmıştır.
Çatı sistemi yenilenmiş, duvarlar özgün harç karışımı ile sıvanmıştır.
Giriş bölümü sekileri yeniden yapılmıştır.
Giriş bölümü sekileri yeniden yapılmıştır.
Alt kat özgün taş döşemeler onarılmış, derzleri yeniden yapılmıştır.
Alt kat özgün taş döşemeler onarılmış, derzleri yeniden yapılmıştır.
Alt kat duvar derzleri yenilenmiştir.
Alt kat duvar derzleri yenilenmiştir.
Alt kat duvar derzleri yenilenmiştir.
Alt kat duvar derzleri yenilenmiştir.
Çürüyen hatıllar özgününe uygun olarak değiştirilmiştir.
Çürüyen hatıllar özgününe uygun olarak değiştirilmiştir.

UYGULAMA ÖNCESİ VE SONRASINA AİT KARŞILAŞTIRILMALI FOTOĞRAFLAR

Uygulama öncesinde Preze Kale Cami
Uygulama öncesinde Preze Kale Cami
Uygulama sonrasında Preze Kale Cami
Uygulama sonrasında Preze Kale Cami
Uygulama sonrasında Preze Kale Cami, yeni yapılan kagir tuvalet bölümü
Uygulama sonrasında Preze Kale Cami, yeni yapılan kagir tuvalet bölümü
Uygulama sonrasında Preze Kale Cami, yeni yapılan kagir tuvalet bölümü
Uygulama sonrasında Preze Kale Cami, yeni yapılan kagir tuvalet bölümü
Uygulama öncesi batı cephesi
Uygulama öncesi batı cephesi
Uygulama sonrasında batı cephesi
Uygulama sonrasında batı cephesi
Uygulama öncesi batı cephesi
Uygulama öncesi batı cephesi
Uygulama sonrasında batı cephesi
Uygulama sonrasında batı cephesi
Uygulama öncesi kuzey cephesi
Uygulama öncesi kuzey cephesi
Uygulama sonrası kuzey cephesi
Uygulama sonrası kuzey cephesi
Uygulama öncesi harim
Uygulama öncesi harim
Uygulama sonrası harim
Uygulama sonrası harim
Uygulama sonrası harim
Uygulama sonrası harim
Uygulama sonrası harim
Uygulama sonrası harim
Uygulama öncesinde harim alt katı
Uygulama öncesinde harim alt katı
Uygulama sonrasında harim alt kat
Uygulama sonrasında harim alt kat
Minare yapılırken
Minare yapılırken
Uygulama sonrası minare
Uygulama sonrası minare

KAYNAKÇA

İstanbul Vakıfları Tahrir Defteri 953 (1546), s. 375;

Ayvansarâyî. Hadîkatü’t-ceuâmı4,], 196; a.e.: Camilerimiz Ansiklopedisi: Hadîkatü’l-ceoâmi'(hax. İhsan Erzi), İstanbul 1987,11, 41-42;

Mehmed Tevfik, Manastır Vilâyeti Tarihçesi, Manastır 1328, s. 89-90;

Gökbilgin. Edime oe Pasa Liuâsı, s. 426-428; belgeler, s. 212-215;

Ayverdi. Avrupa’da Osmanlı Mi’marîEserleri IV, s. 396-397;

İstanbul Vakıfları Tahrir Defteri 953 (1546), s. 375;

Ayvansarâyî. Hadîkatü’l-cevâmi’, i, 196; J. G. von Hahn, Albanische Studien, Jena 1854, s. 55;

J. Godart, L’Albanie en 1921, Paris 1922, s. 94 vd.;

a.mlf., “Korca”, £/2{İng.), V, 264-266;

N. Clayer. L’Albanie, pays des der-üiches. Berlin 1990, s, 362-367, 411-412; Kemal Özergin, “Rumeli Kadılıklan’nda 1078 Düzen*lemesi”,

İsmail Hakkı Uzunçarşılı’ya Armağan, Ankara 1976, s. 251-309:

Klltl Kallamata, “Sur la restauration du bazar de Korca”, Monumen*tet, II (1988). s. 159-162;

Kâmûsui-a’lam, V, 3919 3920; “Korca”, Fjalori Enciklopedik Shqiptar, Tırane 1985, s. 528-531;

“Mborja”, a.e., s. 685;

“Boboshtica”, a.e., s. 105; “Krahi-na Autonome e Korçes”, a.e., s. 543; “Vosko-poja”, a.e., s. 1175-117

Bir Cevap Yazın